System dur-moll

Ten artykuł od 2017-09 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

System dur-moll – system tonalny, który tworzą dwa podstawowe rodzaje skal: durowa (majorowa) i molowa (minorowa)^[1].

Określenie majorowy pochodzi od słowa łacińskiego maior (większy) i dotyczy pierwszego tetrachordu, na którym zbudowany jest interwał tercji wielkiej. Minor (mniejszy) odnosi się do tego samego tetrachordu z uwzględnieniem tercji małej.

Od XVII w. do początku XX w. służył za podstawę w muzyce artystycznej; nadal stosowany jest w muzyce rozrywkowej^[2]. Znamienną cechą tonalności jest organizacja danego materiału muzycznego wokół ustalonego centrum odniesienia. W przypadku atonalności zasada taka nie obowiązuje.

Każda gama składa się z dwóch tetrachordów; w durowej występują identyczne, natomiast molowa posiada tetrachordy o różnej budowie. Zależności te określone są miejscami występowania półtonów w poszczególnych tetrachordach, tak więc w trybie dur interwał sekundy małej (półtonu) znajduje się pomiędzy III a IV oraz VII a VIII stopniem gamy, w trybie moll pomiędzy II a III oraz V a VI stopniem gamy. Tryb skali, zarówno durowej, jak i molowej, określa górny tetrachord.

Muzyka pisana w tonacji durowej ma charakter pogodny, wesoły, a w tonacji molowej smutny, smętny. Elementy nastroju wyczuwalne są przez słuchaczy podczas wykonywania utworów.